Knjiga "Nastanak Republike Srpske: Od regionalizacije do strateških ciljeva (1991-1992)”, autora dr. Muamera Džananovića, dr. Jasmina Medića i dr. Hikmeta Karčića, predstavljena je u sarajevskoj Vijećnici.
Knjiga predstavlja objedinjena višegodišnja naučna istraživanja autora, sistematizirana u šest poglavlja i napisana na osnovi primarne arhivske građe, a manji dio izvoda ili cijelih dokumenata mogu se pronaći i u prilozima knjige.
Historijski osvrt
Autori govore o proglašenju tzv."srpske republike BiH", a pored historijskog osvrta, fokusiraju se na niz bitnih odluka Srpske demokratske stranke od početka do kraja 1991.godine, proglašenja srpskih autonomnih oblasti, demografskim projekcijama, samoproglašenja "skupštine srpskog naroda", pa do proglašenja 9.januara.
- Knjigu zavšavamo sa 12.majem 1992. godine kada su proglašeni strateški ciljevi srpskog naroda u BiH, čime je završeno preimenovanje vojnih snaga i finaliziranje političko-vojne pripreme za agresiju na Republiku BiH i genocid nad Bošnjacima - kazao je Džananović u izjavi za medije.
Recenzenti knjige su: profesori doktori Mirko Pejanović, Rasim Muratović, Amir Kliko, Ehlimana Memišević i Hariz Halilović, a urednik knjige je Almir Grabovica.
Akademik Pejanović (potpredsjednik Akademije nauka i umjetnosti BiH u svojoj recenziji, između ostalog, navodi “da knjiga predstavlja prvo cjelovito istraživanje nastanka RS i fokusira se na sve bitne odluke donesene tokom 1991. i u prvoj polovini 1992. godine".
Kako nadalje navodi, "djelo će imati itekako značajnu ulogu u edukaciji studenata na fakultetima humanističkih i društvenih nauka, a može poslužiti društvenim i političkim institucijama države Bosne i Hercegovine, ali i međunarodnim institucijama, da prije svega razumiju, ali i štite nezavisnost, suverenitet i međunarodno priznanje države Bosne i Hercegovine.”
Direktor Instituta za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava UNSA Rasim Muratović navodi da u “vremenu kada se genocid nad Bošnjacima negira na razne načine, kada se obilježava, slavi i veliča '9. januar' dan kada je neustavno i nezakonito proglašena 'republika srpska' najmanje što nauka duguje jeste da objasni fenomen porijekla, odnosno nastanka RS".
Autori su svoja naučna, primarno empirijska istraživanja inkorporirali i napisali djelo koje je za bosanskohercegovačko društvo i bosanskohercegovačku nauku od nemjerljivog značaja.
Također i Amir Kliko sa Instituta za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava UNSA u recenziji piše da „autori koristeći primarne izvore objašnjavaju neustavno i nezakonito djelovanja lidera i članova SDS-a u Bosni i Hercegovini tokom 1991. i u prvoj polovini 1992. godine".
Dajući i neophodan historijski osvrt kojim objašnjavaju porijeklo ideje o stvaranju srpske države zapadno od rijeke Drine, autori su napisali značajno, za više naučnih oblasti i disciplina, ali i svakako društveno neophodno i potrebno djelo.
Profesorica Pravnog fakulteta UNSA Ehlimana Memišević navodi da knjiga “predstavlja prvu sveobuhvatnu analizu procesa stvaranja entiteta RS, što je podrazumijevalo i počinjenje genocida, kako je sam Ratko Mladić okarakterisao šest strateških ciljeva koje je na 16. sjednici Skupštine (jednostrano proglašene) srpske republike Bosne i Hercegovine, predstavio njen predsjednik Radovan Karadžić.
Posebno značajan doprinos knjige, za razumijevanje procesa stvaranja RS i ponavljanja zločina genocida nad bošnjačkim stanovništvom na izmaku 20. stoljeća, predstavlja razmatranje konteksta pada Osmanskog carstva i procesa stvaranja balkanskih nacionalnih država i organzovanog nasilja nad balkanskim muslimanskim stanovništvom.
Nužno djelo
Profesor Hariz Halilović (RMIT University, Melbourne) smatra da je objavljivanje ovoga djela apsolutno nužno, jer sadrži izvorne znanstvene priloge i dosad, dobrim dijelom, neobjavljenu ili neinterpretiranu građu o historijskim činjenicama, dokumentima i događajima vezanim za razumijevanje okolnosti koje su prethodile agresiji na Bosnu i Hercegovinu i zločina koji su bili dio širokog spektra politički motiviranog nasilja s ciljem stvaranja republike srpskog naroda u BiH.
Stoga je, po njegovim riječima, "djelo od izuzetnog značaja i doprinijet će naučnom razumijevanju transformacije nacionalističke retorike u konkretnu i sistematsku kampanju nasilja čija izvorna namjera i konačni rezultat jeste bio genocid nad Bošnjacima".
Knjigu je izdao Institut za istraživanje zločina protiv čovječnosti i međunarodnog prava Unverziteta u Sarajevu (UNSA) i Institut za historiju UNSA.
