Na današnji dan 1899., u Londonu je rođen Alfred Džozef Hičkok (Jozef Hitchcock), američko-britanski pisac kriminalističkih i horor knjiga, kultni režiser koji je proglašen jednim od najvećih eksperimentatora filmskog izraza te originalnim stilistom s preciznošću kadriranja koje je doveo do savršenstva.
Nakon smrti oca Hičkok sa 14 godina napušta Koledž svetog Ignacija u Stamford Hilu, te, kako bi sebi ispunio dječiju želju, upisuje Školu inžinjeringa i navigacije. Poslije diplomiranja zainteresirao se za fotografiju i počeo raditi u filmskoj industriji u Londonu, da bi, 1920. godine, dobio posao u Islington Studiosu kao dizajner naslova za nijeme filmove.
“39 stepenica”
Godine 1925., režira svoj prvi film “Vrt užitka”, koji nije postigao neki uspjeh, pa se Hičkok posvećuje žanru trilera, režira film “Stanar: Priča o londonskoj magli”, 1927., koji je bio vrlo uspješno kritično i komercijalno djelo.
Naredni njegov film “Ucjena” bio je jedan od prvih zvučnih filmova u Britaniji. Potom snima “Čovjek koji je previše znao”, s kojim postiže ogroman uspjeh, a nakon toga film “39 stepenica”, koji se smatra jednim od Hičkokovih najboljih filmova iz ranijeg doba njegova stvaralaštva.
Holivud
Prvi Hičkokov američki film “Rebecca” dobio je Oskara za najbolji film 1940. godine, a drugi “Strani dopisnik” bio je nominiran za Oskara.
U filmu “Začarana” Hičkok je koristio tada veoma popularnu psihoanalizu, a fim “Ozloglašena” (1946.) bio je prvi u kojem je on bio i režiser i producent.
“Uže” je bio prvi njegov film u boji.
S tada najpopularnijom holivudskom glumicom Grejs Keli (Grace Kelly) u glavnoj ulozi snimio je film “Zovi M za ubistvo” u kojem je upotrijebio 3D tehnologiju, ali film nikada nije prikazan u takvom formatu.
Filmska remek-djela
“Vrtoglavica” (1958.), film u kojem su glavne uloge tumačili Džejms stjuart (James Stewart), Kim Novak i Barbara Bel Gejds (Gaddes), komercijalno je bio propao, ali je postigao veliku gledanost i smatra se jednim od Hičkokovih remek-djela. Nakon toga su uslijedila tri njegova najpoznatija filma, također remek-djela filmske umjetnosti: “Sjever, sjeverozapad” (1959.), “Psiho” (1960.) i “Ptice” (1963.). Scena ubistva u “Psihu” ostala je poznata do danas, a muzika u “Pticama” koristila je samo konvencionalne instrumente i elektronički zvuk.
“Porodična zavjera” (1976.) bio je njegov posljednji film.
Godine 1968., Hičkok je dobio počasnog Oskara, a na samom početku 1980. britanska kraljica Elizabeta II odlikovala ga je titulom viteza. Preminuo je četiri mjeseca poslije, 29. aprila 1980., od zatajenja bubrega u svom domu u Bel-Airu, u Los Angelesu.
Umro Herbert Vels, „otac naučne fantastike“
Herbert Džordž Vels (Herbert George Wells), engleski književnik, najviše poznat po svojim djelima naučne fantastike kao što su “Vremenska mašina”, “Rat svjetova” i “Nevidljivi čovjek”, preminuo je na današnji dan 1946. godine.
Vels je rođen 21. septembra 1866. u Bromliju, varošici u engleskoj provinciji Kent, kao četvrto i najmlađe dijete Džozefa Velsa (Joseph), profesionalnog igrača kriketa i dućandžije. Studirao je u Londonu biologiju kod slavnog Tomasa Henrija Hakslija (Thomas Henry Huxley), Darvinovog prijatelja i učenika.
„Rat svjetova“
Pisanjem se Vels počeo baviti 1893. godine, prvo kao novinar, a zatim prozni pisac i društveni aktivist. Njegov prvi roman „Vremenska mašina“, koji je objavio 1895. godine, predstavljao je književnu senzaciju, jer se bavio i društvenim i naučnim temama, od klasnih sukoba do evolucije. Najveći uspjeh postigao je s naučnofantastičnim romanom „Rat svjetova“.
Osim književnih djela, Velsov život su obilježili i njegovi napredni stavovi i proročanska društvena kritika, posvećeni progresivnoj viziji na globalnom nivou. Predvidio je pojavu aviona, tenkova, svemirskih putovanja, nuklearnog oružja, satelitske televizije i nečega što podseća na web.
Smislio ime Društvu naroda
Kako je bio dijabetičar, Vels je suosnovao dobrotvornu Dijabetičarsku asocijaciju, danas poznatu kao Diabetes UK. Malo je poznata i činjenica da je smislio ime jednoj globalnoj organizaciji – Društvu naroda, koja je bila preteča Ujedinjenih nacija.
Četiri puta je bio nominovan za Nobelovu nagradu, ali je nije dobio. Uprkos tome, Velsove priče i dalje fasciniraju publiku, a njegovi romani se adaptiraju za filmsko platno, zbog čega je prozvan „ocem naučne fantastike“.
Rođen kubanski predsjednik Fidel Kastro
Godine 1926., na današnji dan, rođen je Fidel Alehandro Kastro Ruz (Alejandro Castro), prvi sekretar Komunističke partije Kube, predsjednik Državnog vijeća i Vijeća ministara Republike Kube, vrhovni zapovjednik Revolucionarnih oružanih snaga.
Kastro je pohađao jezuitisku školu Belen u Havani, a 1950. godine doktorirao je pravo na Univerzitetu u Havani. S grupom istomišljenika 26. jula 1953. godine Kastro je napao kasarnu u mjestu Monakada, ali je uhapšen i naredne dvije godine proveo je u zatvoru. Nakon puštanja iz zatvora otputovao je prvo u Sjedinjene Države, a potom u Meksiko, gdje je organizirao revolucionarni pokret nazvan “ Pokret 26. juli”, s kojim je počeo čuvenu Kubansku revoluciju, da bi svrgnuo s vlasti tadašnjeg predsjednika Kube Batistu.
Apsolutistički vladar
Uz Kastra se najviše istakao revolucionar i borac Ernesto Če Gevara (Che Guevara). Fidel je trijumfalno ušao u Havanu, prijestonicu Kube, 8. januara 1959. godine, u pratnji velikog broja saboraca. U doba 1960-ih i 1970-ih godina Kastrova vlada je učinila značajna poboljšanja u kubanskom obrazovnom i zdravstvenom sistemu, a jedina sjenka su bili njegovi loši odnosi s SAD, zbog čega se okrenuo Sovjetskom Savezu.
Godine 2006., Kastro je podvrgnut teškoj operaciji i tada je prvi put nakon stupanja na vlast privremeno predao ovlasti nekome drugom, u ovom slučaju svome bratu Raulu. Posljednji put se pojavio u javnosti u julu 2006. godine, a njegovo je zdravlje od tada bilo državna tajna. U februaru 2008. godine podnio je ostavku na mjesto predsjednika države, a njegov nasljednik postao je njegov brat Raul Kastro.
Fidel Kastro preminuo je u Havani, 25. novembra 2016. godine, u 90. godini života.
